Opende, ook wel De Pêne, vormt de poort tot Friesland voor wie vanaf Groningen via de A7 binnenkomt.
Ligging en karakter
Opende is een bijzonder lintdorp op de grens van Groningen en Friesland. Het ligt in de gemeente Westerkwartier en was vroeger onderdeel van de gemeente Grootegast. De naam ‘Opende’ betekent letterlijk ‘op het einde’ van Groningen – passend, want het naastgelegen Surhuisterveen ligt al in Friesland. Die grensligging zie je terug in het landschap én de taal: het dorp ligt deels op Groningse zandkoppen, deels op Friese veengrond, en in de kroeg mengen dialecten zich moeiteloos.
Geschiedenis
Opende begon ooit als een verzameling boerderijen in een afgelegen streek en werd in vroegere tijden spottend “Caelpenne” of “Kaal Opende” genoemd. Rond 1800 begon de bevolking toe te nemen, met name aan de heidekant waar mensen eenvoudige hutten – zogeheten spitketen – bouwden. Veel bewoners werkten in het veen of bij boeren, en verdienden in de winter bij met keienkloppen of mattenvlechten. Over het sobere leven in die tijd schreef Jelle Dam (1857–1935), die zelf opgroeide in een spitkeet, indringende jeugdherinneringen.
Natuur en recreatie
Een van de bekendste trekpleisters is het Blôde Fuottenpaad (Blote Voetenpad), een avontuurlijk wandelpad van 1,4 kilometer door de natuur, beheerd door Staatsbosbeheer. Het pad loopt door weilanden, langs pingoruïnes, over modderige stukken en door heideveldjes – het is letterlijk een pad waar je vies mag en moet worden. De route is vrij toegankelijk, het hele jaar door. Liever iets langer wandelen? Je kunt ook teruglopen via de nabijgelegen Fryske Dyk. Daarnaast biedt de omgeving toegang tot een zogeheten Blue Zone-wandelpad: een unieke combinatie van natuur, rust en vitaliteit.
Voorzieningen en verenigingsleven
Opende is goed voorzien voor een dorp van deze omvang. Langs de doorgaande weg vind je twee basisscholen, een supermarkt en diverse voorzieningen. Sportcomplex De Skâns biedt ruimte aan voetbal, tennis, volleybal en andere sporten. In sporthal De Veste en op het kaatsveld is altijd leven. Muziek- en cultuur zijn ook sterk vertegenwoordigd, met als hoogtepunt het Baron Theater, ontstaan uit een initiatief van de bekende Bicycle Showband Crescendo. Dit sfeervolle theater wordt volledig gerund door vrijwilligers en is een geliefde plek voor jong en oud.